Geld is macht - deels 2

Ik wil het nu hebben over het feit dat mensen die geld overhouden, macht hebben. En hoe meer geld je over houdt, hoe groter en vaker je die macht kan uitoefenen. Veelverdieners hebben dit vaker de keuze óf ze geld gaan overhouden en ze zullen grotere bedragen overhouden. Die bedragen=macht ligt dus vaker bij hen. En bij hen hoop ik dus vaker dat ze keuzes daarover bewust maken.

Even vooraf: de definities zijn hier hetzelfd als in mn vorige blog over geld is macht. En het gaat ook hier niet over de definities.Ook wil ik hier niet de discussie aangaan of iedere veelverdiener alle "zinloze luxe" moet laten varen. Noch wat zinloze luxe is. Ik ga er vanuit dat mensen enige luxe voor zichzelf houden als je lang en hard hebben gewerkt, en dat lijkt me niet direct een probleem. En hoeveel, tja, die stekelige discussie is voor prive of voor een politieke partij. Niet voor dit blog.

Het gaat me er nu om dat mensen die geld overhouden, heel vaak mensen die werken in een baan met verantwoordelijkheid en/of impact in de maatschappij. Mensen die beslissingen nemen in hun werk, die al met al de maatschappij vormgeven.
De mensen waarvan wij hopen dat ze naar eer en geweten naar een goede maatschappij streven. Een bedrijf met goede producten, die netjes met z'n personeel omgaat en met het milieu.
Mensen waarvan wij hopen dat ze beslissingen niet voor het geld doen, maar vanwege de inhoud van de beslissing. Om een mooi product te maken, wijze inkoopbeslissingen of een goede wet op te stellen.
Nu hoop ik dat beslissers zich niet afhankelijk voelen van hun salaris, en hun beslissingen nemen in hun werk vanuit de inhoud van hun baan . Dat ze geen beslissingen nemen om hun baan te behouden, omdat ze bang zijn zonder geld te zitten.
Beslissers horen voldoende te kunnen nadenken om hun eigen leven verstandig genoeg te regelen om dat hun werk niet te laten beinvloeden. Zeker iets als geld-angst hoop ik toch dat je met een behoorlijk salaris zelf  kunt ontwijken en wegconsuminderen.
Zo niet, vind ik eigenlijk dat je de beslisbaan niet waard bent.
Ik hoop ook dat ze hun beslissingen nemen met kennis van het onderwerp, niet vanuit een gevoel. Omdat ze alle belangrijke beslissingen checken of het voldoende werkt. Of het genoeg oplevert. En dat ze nadenken wat genoeg dan is.

Zelf vind ik dat alle mensen die kiezen met elke keuze een morele verplichting hebben. Ook iemand als Adam Smith (gezien als de grondlegger van het kapitalisme en liberalisme)  ging van zo'n soort verantwoordelijkheid uit in zijn boeken.
Keuzes hebben impact, vaak veel kanten op. Daar hoor je in ieder geval over na te denken en je best voor te doen.
Mijn nederige mening is in aardig gezelschap. Maar het blijft een mening.

De consuminder houding is voor mij  nadenken over wat je nu precies willen, en hoe je het willen. Die zien dat "nodig" een rekbaar begrip is. Dat het soms op een andere manier kan. Dat je probeert te snappen waar het nu echt om gaat in het leven (en dan snappen dat euro's vaak een middel zijn, maar zelden een doel).
De consuminderaar manier van denken gaat ook over het gevoel hebben voor "genoeg". Niet in alles, of altijd. Maar consuminderaars weten hoe "genoeg"  voelt, en ze streven er naar.
En de houding, en dat nadenken, over "nodig", "luxe" en "genoeg", hoop ik dat alle beslissers in hun beslissingen meenemen. Zodat door hun belissersacties er "genoeg" kan zijn in zo veel mogelijk stukjes maatschappij. Dat het niet alleen gaat om de winst van het bedrijf, of om het budget van een overheidsinstantie te halen.
Dus ik vind dat juist veelverdieners het gedachtengoed van consuminderen horen te kennen. En dat gaat het beste als je het incorporeert in je eigen leven.

Ik merk dat mijn eigen consuminderacties echt die kant op werken. Zelfs als het gaat om acties die niet veel euro's opleveren, of die de wereld veranderen.
Omdat ik niet zo vaak douche, en alleen kleine beetjes (gevonden) douchegel te gebruik, is "genoeg" een gewoonte en een standaard gevoel in mijn gedachten. En door die gedachtes en die gewoontes, maak ik ook andere en grotere, keuzes makkelijker in de richting van "minder" of "genoeg".
Als ik kan kiezen tussen kleren van de kringloop en uit de luxe winkel, is het goed om te weten dat die luxe winkel heel beperkt nodig is. Misschien een handige luxe bij een sollicitatie of een feest, maar verder eigenlijk zeker gewoon niet nodig. En misschien zelfs voor een feest niet. Het is heel verleidelijk te kiezen voor gemak, of meedoen met de rest (die misschien minder nadenkt), terwijl m'n budget best opschiet van standaard in de kringloopwinkel kopen.
Met het kiezen tussen een groot en een klein huis, zet het heel erg zoden aan de dijk als ik de lange termijn meeweegt in je beslissing. En ik merk dat het handig is, als ik m'n keuzes al maak vanuit denken over "wat is genoeg" en "wat is er nou eigenlijk nodig?", om ook deze keuze automatisch met die vragen te doen. En de bedragen die je dan per uur bespaart, zijn ijselingwekkend groot.

De psychologie over keuzes maken, ondersteunt mijn eigen gevoel.
Als je "geprimed" bent over genoeg, beslis je vanuit een gevoel van genoeg. Als je geprimed bent op reclames van Rolex horloges, ben je onbewust bang dat je volgende maand dat niet kunt kopen, en kies je voor een luxe beslissing die je eigen veiligheid verbetert. Of die je status oplevert.

Nu zie ik vanuit sommige consuminderblogs dat veelverdieners die consuminderen, snerende opmerkingen krijgen. Dat ze geen echte consuminderaars kunnen zijn. Of dat ze het wel erg makkelijk hebben, dus geen positieve opmerking. Ik vind die opmerkingen contraproductief en dom.

Als je in veelverdieners kringen praat over consuminderen, ga je tegen de stroom in helaas. Het is niet alleen heel verleidelijk makkelijk om te kiezen voor genot en comfort, de meeste veelverdieners beseffen niet eens meer DAT ze kiezen.
In kranten zie ik artikelen waardoor ik vrees dat de consuminder manier van denken niet zit  in wat "normaal" is in beslissers kringen. Je hoopt dat beslissers beseffen beseffen hoeveel verschil 50 euro in de maand kan maken. Maar ik heb mn twijfels. Zoals een dik iemand vaak niet ziet waarvan -ie dik is. Of waarmee je af zou kunnen vallen.

Ik zie het ook op mijn werk (IT in de financiele sector). Veel mensen zien de grens tussen basis en luxe niet meer (of heel anders in ieder geval). Een uitkeringstrekker mag praten over hergebruik en kringloopspijkerbroeken, bij veelverdieners kijken ze je vies aan. Alsof je bij een tabaksfabrikant praat over stoppen met roken. Of bij Shell over een autoloos leven.

50 euro is 1 of 2 leuke  flesjes olijfolie, en dat moet toch kunnen een keertje. En dat kaasboertje, ach, die heeft gewoon geweldige kaasjes. Hoeveel dat kostte? Och, een tientje of 2. Ofzo. Wijntje erbij gehaald nog. En dat leuke jasje. Lekker voor het weekend. Doe je toch even? Heb je toch verdiend?

Eigenlijk hebben de consuminderaars uit veelverdieners kringen, onze steun nodig!
Niet alleen voor de consuminderaars zelf, maar omdat het consuminderen zeker in veelverdienerskrinngen gestimuleerd moet worden. De consumindergedachtes moeten daar de filosofie van "normaal"  en "genoeg"  worden, en door beslissers gebruikt worden. Hoe zouden we als consumidneraars daaraan bij kunnen dragen?

Geld is macht. Wat doe je er mee?

In veel consuminderblogs lees ik dat mensen consuminderen vanwege een beperkt budget. Toch is het voor mensen die juist geen beperkt budget hebben, nog belangrijker dat ze consuminderen. Vind ik dan. En zonder budget dwang is het net zo moeilijk als afvallen. Dus ik vind dat degenen die dat doen, applaus mogen krijgen (ipv zure opmerkingen).

Ik begrijp heel goed dat mensen met een beperkt budget consuminderen. Want met consuminderen strijk je zelf de winst meer dingen in je leven te doen, en van grip op je leven. Je kan betere keuzes maken. Je krijgt meer ruimte met hetzelfde geld. Of meer lol voor hetzelfde geld. Of gewoon minder stress en eindelijk wat lol voor hetzelfde geld. En als je uit de schuld komt (of blijft), is je stress helemaal een stuk lager. Allemaal winst voor jezelf, waardoor je met je eigen inzet je leven een stukje kunt verschuiven van vervelend naar heerlijk.

Maar voor de mensen die al een heerlijk leven hebben, is consuminderen belangrijker.
Ik ga hier de discussie niet aan wat een ruim budget is, dat hangt af van je situatie, karakter, en nog een paar dingen. Maar ik wil wel een paar termen vooraf definieren, want ik wil commentaar op mijn centrale gedachte, en niet op definitiekwesties.
Ik ga voor dit blog uit van mensen die na hun uitgaven (luxe of niet), geld overhouden. Dat noem ik hier mensen met een ruim budget. Wat luxe is, komt in een ander blog. En hoe je daarmee omgaat, is nog een ander blogbericht.

We focussen nu even op het overgehuden geld, want dat representeert macht. Als je geld overhoudt, kun je dat buiten jezelf besteden. Je kan dus zeggen dat deze mensen besloten hebben geld=macht niet voor zichzelf nodig hebben.
Ik denk dan aan macht als:
De macht om te investeren in een goed doel.
Of om een buurvrouw te helpen naar haar zieke moeder te komen.
Of om aandelen te kopen in Shell.
Of om via crowdfunding een nieuw product te laten ontstaan.
Of om je zus een borstvergroting kado te doen.
Of om duurdere producten te kopen die geproduceerd worden op een manier die je wilt bevorderen.
Of om ondernemer in India te microfinancien via kiva.
Of om te sparen en je bank te laten investeren in de doelen die zij goed en rendabel vinden.
Of om een groot huis te kopen en er een logeerhuis voor zieke kinderen van te maken.
Of om een maaltijd voor een dakloze te betalen.
Of om je collega een bos bloemen te geven nu haar kat is overleden.
Of.......
En ik hoop dat mensen-die-geld-overhouden hun stukje geld=macht gebruiken op een verstandige manier. Niet dat ik een keuze op wil dringen. Hun keuze is hun keuze.

En hoe meer geld je overhoudt, hoe meer macht je hebt.
En zoals bij alle machthebbers die we op deze wereld hebben, hoop je dat ze naar een mooie wereld streven waar we allemaal een goed leven in kunnen hebben.
Een hoop consumenten zijn zichh tegenwoordig bewust van de macht die ze hebben. Maar zouden mensen die geld  overhouden, zich bewust zijn van hun keuzemogelijkheden en van hun macht?

Wat denken jullie?
En zien jullie mogelijkheden om daar nog iets in te verbeteren? Zijn er nog manieren om die macht beter in te zetten, of samen te bundelen?

einde rentevastperiode. Wat kiezen we?

Bijna 10 jaar geleden heb ik mijn hypotheek afgesloten. Niet voor het hele aankoopbedrag, ik had al een huis gehad en daar iets aan geld aan overgehouden bij de scheiding. Dus ik hoefde maar 90% van de bank te lenen.

Ik heb bij het afsluiten de rente voor 10 jaar vastgezet. Heel bewust, want rond die datum zou zoonlief door de middelbare school heen zijn, en tot die tijd zou ik toch niet willen verhuizen. Daarna, tja, mogelijk.
En als alleenstaande moeder (toen) wilde ik op allerlei fronten rust in de tent, dus stabiele maandlasten was een bewuste keuze. Niet dat die maandlasten niet naar beneden mochten. Maar ik wilde de maandlasten omhoog alleen als ik daarvoor koos en als ik kon overzien tot hoe ver dat gebeurde, wat mij betreft. Dus stabiel en iets hogere maandlasten was toen mijn keus, die me een hoop stress en slechte slaap scheelde.

Van dat leenbedrag heb ik in de eerste 5 jaar de aflossingsvrije hypotheek afgelost, dat ging om een kwart van de leensom.  Die staat gewoon niet meer in het rijtje. Lang leve de zolder verhuur!
En in de afgelopen 5 jaar heb ik bijgestort in de spaarhypotheek. Daarmee is de leenduur teruggebracht van 30 jaar naar 20 jaar. Kortere leenduur mag niet zonder dat de belasting komt zeuren (om over de totaal betaalde rente achterstallige belasting te vangen en dat is een groot bedrag), dus daar beginnen we niet aan. En binnenkort stort ik nog een keer bij, nu om de maandlasten te verlagen, die waren met al die bijstortingen stiekum wat omhoog gekropen.
Maar goed, ondertussen was er een Lief bijgekomen en daarmee ook wat financiele armslag.  En daarmee kon ik die (hopelijk tijdelijk) wat hogere maandlasten wel hebben. En hogere maandlasten zijn OK, vanuit het idee dat de hypotheek eerder klaar is.

Dit alles had slimmer gekund; eerst bijstorten, dan aflossen. Dat levert net iets meer rente-niet-betalen-winst op. Maar eerst de aflosvrije hypotheek eruit werken, was psychologisch veel gunstiger. Het idee dat er restschuld over zou blijven, vond ik heel vervelend. Het naar beneden zien gaan van het hypotheekbedrag geeft echt een heel goed gevoel, heel trots. En hoe lager het hypotheek bedrag, hoe meer ik eigenaar van m'n huis ben. Juridisch en voor mijn gevoel. En hoe veiliger ik me voel dat de bank me niet uit mn huis kan krijgen, ook niet als het weer slechter gaat.

Dus met ik heb met de iets hogere lasten rust gekocht, kun je zeggen.

Bij de renteherziening lijkt het erop dat de bank voor het eerst in z'n geschiedenis (met mij dan) zaken spontaan en goed lijkt te laten lopen. Voorlopig ziets dat er zo uit, he.
Ik kreeg 4 maanden voor dato keurig een brief met aankondiging. En afgelopen week de beloofde brief 3 maanden voor dato een brief met een nieuw rente voorstel. Vooral voor de spaarhypotheek waren er allemaal rente opties die ik kon kiezen. Gewoon aanvinken, handtekening zetten en klaar.
O ja, je kon ook nog om een advies gesprek vragen.
Er stond niet bij wat al  die rentegetallen voor de maandlasten zou doen. Ook geen kleine lettertjes. He vervelend, ik wil toch weten hoeveel het per maand nu gaat worden.
En in mijn geval maak ik me nog druk om het effect op de bandbreedte. De bijstorting + alle maandstortingen mag niet meer dan maximaal 10 x zoveel zijn dan laagste inleg (alle maandstortingen) in een jaar. Leuke, maar wel ingewikkelde regel van de belasting.
Als ik een rente kies die bij een lage inleg hoort, dan kan ik problemen krijgen met die bandbreedte. En dan krijgen we gezeur met de belastingdienst. En dat houden we leuk, desnoods maar niet makkelijk.
Dus ik vroeg de bank om een advies gesprek. Dat stond in de brief dat dat mocht.

Ik werd keurig teruggebeld voor een afspraak. Al "was het niet gebruikelijk dat voor een renteherziening advies werd gevraagd". Ik weet niet of deze (zure?) opmerking voortkomt uit het feit dat de bank geen extra kosten voor het gesprek mag rekenen, maar ik weet niet goed wat ik met die opmerking moet.
Ik wil gewoon weten wat de rentes doen voor m'n maandlasten. En dat lijkt me toch niet heel gek. Als die vraag niet veel voorkomt, vind ik dat de rest van de hypotheeknemers gek is. Of onverstandig. Of onnadenkend. Maar dan nog; dat is hun zaak.
Als ik een gesprek mag aanvragen, en ik doe dat, wat maakt het uit of het ongebruikelijk is of niet? Goh, wat kan zo'n kleine opmerking aan de telefoon lang in je hoofd blijven knagen, zeg.

3 weken geleden had ik die afspraak.
Met een heel sympathieke mevrouw. Die uitlegde hoe het proces werkte. En hoe de belastingregels werken (die ik al wist). Die niet in het systeem kon voor mijn hypotheek om direct maandlasten uit te rekenen. Mijn hypotheek staat in een oud systeem, en die kende ze niet. Dus ze wilde al mijn bijzondere zaken goed erin hebben, dus dat kon ze niet even hier doen, misschien had ze ook nog wel hulp nodig met dit systeem. Dus of ze daarop terug mocht komen?
Ja hoor. Maar waarom moest ik dan komen praten en kon dit niet via de telefoon? Eeehhh... Ooohh.

Nou ja. Goed. Deze bank hadden we al afgeschreven als hypotheekgever, want processen zijn bij hen mensen die fouten maken, en geen ketens. Tenminste niet met schakels die altijd aan elkaar vastzitten. Dat moet je gewoon niet verwachten, hoor.
Ik heb ook niet ingeschreven voor aandelen toen ze van de week op de beurs kwamen. Ik geloof niet in deze bank, als investeerder dan. Als ie omvalt, is het ergste scenario dat mn hypotheek verdwijnt. Dat vind ik niet erg. Al reken ik er wel op dat ik m moet afbetalen hoor.

Gisteren kwam de brief met de maandlasten. Een stuk hoger (ca. 150 euro) dan ik gewend ben. Au. Omdat de rente een stuk naar beneden gaat, moet de maandinleg omhoog om aan het eind (over 10 jaar al he) op het goede totaal uit te komen. Voor een spaarhypotheek is een lage rente eg nie gunstig! Dat is wel zoals zo'n spaarhypotheek werkt, en daar heb ik gewoon toen voor gekozen. Dus daar kan ik de bank of de adviseur natuurlijk niet lelijk op aan kijken. Da's mijn keuze en de huidige rare lage rente.
Als we de rente de rest van de looptijd vastzetten, is de rente iets hoger, dus de maandlasten iets lager. Maar dat scheelt  iets van 2 tientjes, en dat valt in het niet bij de hogere premie. Al helpen alle beetjes natuurlijk wel.

Ik zit me nog een beetje af te vragen wat de maandlasten waren geweest als ik niet had bijgestort. Of wat de maandlasten waren geworden als ik niet voor looptijdverkorting had gekozen, maar voor de afgelopen jaren lagere maandlasten.
Maar dat is verspilde energie, dat is niet goed voor het milieu - in mijn hoofd.
En mijn doel is en blijft rap aflossen, en daar zijn we nog steeds hard naartoe op weg.
Voorlopig zijn deze maandlasten voor ons te doen, dus we hebben de luxe dat we ons deze keuze kunnen veroorloven. En ik zie het maar als sparen. Nu niet meer met de hoge oude rente, maar wel sparen via de hypotheek naar ons doe toe: hypotheekvrij.

Nu hopen we extra dat onze verhuisplannen door kunnen gaan. Zodra we dit huis verkopen, kan deze hypotheek worden afgelost, zonder dat de belastingregels in de weg zitten.
En bij de nieuwe hypotheek zouden weer hypotheeklasten van een normale orde horen. Als we linair kiezen, gaan die zelfs elk jaar een stukje zakken, zelfs als we niet extra aflossen (wat we ook dan natuurlijk wel willen). En hard klussen om dit huis verkoopklaar te krijgen!
Zelfs als dit nieuwe huis niet doorgaat, zijn er nog andere op de markt, dus we blijven op deze koers liggen.

Ergo conclusio: een spaarhypotheek is gunstig, bij hoge rente. Dus nu even niet!

De bankmevrouw vond wel dat wij met het bijstorten de spaarhypotheek erg ingewikkeld hadden gemaakt. Tja, we hebben gebruikt gemaakt van de reguliere regels en 4x hetzelfde bedrag bijgestort in 10 jaar. Nou ja, in de laatste 5 jaar). En ik weet ook niet hoe vaak dit voorkomt. Misschien mag ik jullie vragen: is dit scenario nou zo bijzonder?

Nieuw niet-blog excuus, en da's eigenlijk een vraag over consuminderen

De tijd is gevlogen, en de dagen waren om voor ik het wist. Alweer geen tijd gehad om te bloggen. Dus nu snel maar even. Want er liggen nog klussen zat. Want.... we gaan misschien verhuizen.

Zodra kindlief de middelbare school had afgerond, zaten we niet meer vast aan deze woonplaats. Een woonplaats die qua vervoer weinig consuminderopties biedt: geen station, wel bussen. Maar voor je ergens bent, ben je 30 minuten onderweg - met de auto. Met de fiets of bus duurt het een uur voor je bij een plaats komt die meer biedt dan een HEMA en een schoenenwinkel. En over wandelen naar het volgende dorp hebben we het niet.
Fijn rustig om je kind te laten opgroeien, maar niet praktisch met een studerend kind. En niet praktisch nu ik regelmatig op andere plekken werk.
En wij wilden wel de auto kwijt, dus de optie voor trein of deelauto kunnen maken. En kleiner wonen. En misschien een iets grotere tuin.

We waren al meer dan n jaar aan het kijken. Het werd steeds serieuzer. De afgelopen maanden (na de diploma uitrijking van kindlief) zelfs bezichtigingen gedaan.
Tot opeens een heel mooi huis langskwam. Raar, maar met de hoekjes die wij zoeken. Het leek zelfs betaalbaar.
De bouwkundige keuring stelde wel wat werk in het vooruitzicht, maar dat kan wel goed samen met het broodnodige isoleren. Ons mogelijke huisje is gebouwd in 1928, dus de pannen zijn aan vervanging toe en isolatie van dak en vloer is brrrrrrr.

Maar het optelsommetje zien wij zitten.
En de afgelopen week hebben we zelfs gehoord op het orienterende gesprek met de bank, dat we binnen de standaardlijntjes vallen. Met dank aan alle consuminderijen, waardoor we voldoende spaargeld hebben, anders was dit echt niet gelukt!
NieuweHuis is waarschijnlijk iets duurder dan OudeHuis, er komen die isolatieklussen bij, en OudeHuis is nog niet verkocht. Zoals we het nu voorstellen, kopen we NieuweHuis op 1 salaris, gaat het spaargeld in verbouwing en een stuk niet-hypotheek zitten, en kunnen we OudeHuis op de andere naam laten staan en rustig verkopen.

Wel maf hoor: wij denken in wat we het huis waard vinden, en wat we willen betalen. De hypotheekmeneren die we hebben gesproken begonnen allemaal over wat maximaal mocht. Daar zaten onze getallen dan onder, dus alles was OK. Maar het was toch even wennen voor ze, leek het. En dat wij niet schrokken van allerlei regels (bijleen regeling, overwaarde, scheidingsconvenanten, etc), was ook eehh. Nou ja, een goed gesprek.

De komende tijd gaan we dus genieten van onze consuminderwinst (de vrijheid dat we kunnen verhuizen, ondanks een naderend ontslag en een jaarcontract). En hard werken om deze hypotheek te lozen, of af te lossen als OudeHuis is verkocht. Want NieuweHuis gaat een ander type hypotheek krijgen, niet de huidige spaarhypotheek (die van de belasting pas over 10 jaar mag worden afgelost). En zeker niet in hetzelfde banksysteem als de huidige hypotheek, wat een t%^&*-bende! Ik wou dat mijn hypotheek bank dat systeem omzetten, in plaats van zelf naar de beurs te gaan.

Dus ik vermoed dat we de komende tijd ook nog wel druk zijn.
Als het lukt dan he. Maar laten we positief denken.
Dan moet er een hypotheek geregeld (tuurlijk zonder advies, wij hebben het zelf uitgezocht en hebben het helder). Daarna aannemers zoeken en van alles uitzoeken over isolatie X, Y en Z. En tegelijkertijd in OudeHuis klussen om alles plooitjes glad te strijken en het verkoopmooi te maken. Ben benieuwd of ik aan bloggen toekom, maar ik hoop het wel. Want soms heb ik ook wat tips of aanmoediging nodig, bij dit soort huzarenstukjes.

Ik vind het superspannend. Daarom alleen al blog ik even.
Zaterdag het eerste bod gedaan, vanmiddag gehoord dat we een tegenbod hebben. Nu kijken waar we uitkomen, want de verkoper zit nog boven wat-wij-maximaal-willen-betalen. Maar het kan allemaal nog prima: ons maximumbedrag zit ergens halverwege ons bod en het tegenbod.

En dit gaat over bedragen, waar je met boodschappen doen heel lang moet oppassen om het bij elkaar te krijgen. In een minuut geef je zomaar duizend euro uit. Of bespaar je het. Ik wordt soms een beetje duizelig als ik daar echt over nadenk.

Nu bedenken welke biedingstactiek we gaan doen: grote stappen, of kleine stapjes? Of gewoon een eindbod neerleggen en maar zien wat er van komt?(Van die laatste krijg ik helemaal de kriebels, die tactiek durf ik niet).
Ik kan niets vinden over manieren van bieden, en wat het beste werkt. Ongetwijfeld willen de makelaars dat voor zichzelf houden, da's hun broodwinning.
Zijn er nog andere manieren om te bieden? En welke methode werkt het beste? Hebben mensen nog tips?